W badaniach skupiono się na zawodnikach pełniących funkcję rozgrywających w zespołach: PGE Skry Bełchatów (Nicolas Uriarte), Asseco Resovii Rzeszów (Fabian Drzyzga), ZAKSY Kędzierzyn- Koźle (Paweł Zagumny) oraz Jastrzębskiego Węgla (Michał Masny). Badania obejmowały mecze rozegrane pomiędzy tymi zespołami w rundzie zasadniczej sezonu Plus Ligi w Polsce w latach 2013/2014. Zespoły te zajęły w obserwowanych rozgrywkach cztery najwyższe miejsca. Łącznie analizie poddano 51 setów, w których zaobserwowano 1529 działań. Autorzy pracy podzielili boisko na 11 pozycji, gdzie rozgrywający wraz z zawodnikami wykonywali określone działania w ataku.
Zawodnicy największą liczbę działań podjęli znajdując się w pozycjach 0, 0’ oraz pozycji 3, dlatego te trzy pozycje zostały wzięte pod uwagę w dalszej analizie wyników badań.
Rozkład liczby działań (%) w poszczególnych pozycjach obserwowanych rozgrywających
Współdziałanie graczy w ataku
W pozycji 0 zanotowano największą liczbę wykonanych działań przez badanych rozgrywających. Najczęściej wykorzystywanym sposobem współdziałania w ataku zespołów: ZAKSY Kędzierzyn-Koźle, Jastrzębskiego Węgla i Skry Bełchatów, były kombinacje typu „krótka”. W zespole Michała Masnego wartość wykonania tej kombinacji, w stosunku do wszystkich pozostałych wyniosła aż 36%. Wartość wykorzystania tego rodzaju zagrania pozostałych zespołów to ok. 31%. Znaczące różnice zauważalne są także w wartościach wykorzystania „ataku z I strefy”, gdzie zespół Michała Masnego zdecydowanie częściej wybierał tego rodzaju sposoby współdziałania, w porównaniu do pozostałych badanych zespołów (20% wszystkich kombinacji w ataku).
Liczba (%) wykonanych kombinacji w ataku badanych zespołów, gracz rozgrywający w pozycji 0
W pozycji 3 zaobserwowano jeszcze większe różnice. Najbardziej zbliżone wyniki uzyskano w kombinacjach typu „pipe”, których liczba wykonań wynosi 9% we wszystkich zespołach. Interesującym faktem jest też bardzo duże wykorzystanie kombinacji „krótka” przez zespół Nicolasa Uriarte (46% wszystkich kombinacji w ataku) oraz częste wykorzystywanie kombinacji „atak z I strefy” przez drużynę Jastrzębskiego Węgla.
Liczba (%) wykonanych kombinacji w ataku badanych zespołów, gracz rozgrywający w pozycji 3
Pozycja 0’ jest miejscem na boisku, którego odległość do siatki wynosi minimum 1,5 m. Interesującym faktem jest znacząca liczba, wybieranych z tej pozycji, kombinacji typu „krótka” przez Michała Masnego (aż 44% wszystkich sposobów współdziałania), a także niewielka liczba wykonanych kombinacji „atak z II strefy” przez Nicolasa Uriarte. Widoczne jest również, iż Resovia Rzeszów oraz Skra Bełchatów najczęściej wybierały kombinacje z wykorzystaniem tzw. „lewego skrzydła”.
Liczba (%) wykonanych kombinacji w ataku badanych zespołów, gracz rozgrywający w pozycji 0’
Niezawodność współdziałania w ataku ze względu na pozycję rozgrywającego
Wskaźnik niezawodności ataku (WA) jest ilorazem liczby działań skutecznych do sumy wszystkich podjętych przez graczy działań wyrażony procentowo. W pozycji 0, na uwagę zasługuje wysoki wskaźnik WA w kombinacjach „atak z II strefy” oraz „atak z I strefy”, uzyskany przez zespół Pawła Zagumnego i jest to odpowiednio 73% oraz 81%. Należy także zwrócić uwagę na wysoką wartość wskaźnika WA , uzyskanego w kombinacjach „krótka” przez zespół Michała Masnego. Pamiętając, że była to najczęściej wykorzystywana kombinacja w tej pozycji przez tę drużynę. Najniższy wskaźnik niezawodności, poza zespołem Fabiana Drzyzgi, drużyny osiągnęły w kombinacji „ataku z IV strefy”.
Niezawodność współdziałania w wybranych kombinacjach w ataku (WA) po rozegraniu z pozycji 0
Interesującym faktem jest uzyskanie 100% niezawodności w kombinacjach „atak z II strefy” przez zespół Nicolasa Uriarte po rozegraniu z pozycji 3, a także wysokie wartości wskaźnika WA w kombinacjach „pipe” wszystkich badanych zespołów z tej pozycji. Należy także zwrócić uwagę na niską niezawodność ataku w kombinacjach „krótka”, uzyskaną przez Skrę Bełchatów w porównaniu do innych zespołów, a także niskie wskaźniki WA w kombinacjach „ataku z II strefy” Resovii Rzeszów oraz ZAKSY Kędzierzyn-Koźle w przeciwieństwie do Skry Bełchatów i Jastrzębskiego Węgla.
Niezawodność współdziałania w wybranych kombinacjach w ataku (WA) po rozegraniu z pozycji 3
Wysoką niezawodność wszystkich kombinacji osiągnął zespół Pawła Zagumnego, po rozegraniu w pozycji 0’. Z kolei drużyna Michała Masnego osiągnęła niską wartość wskaźnika WA w kombinacjach „krótka” mimo, że był to najczęstszy sposób współdziałania w ataku tego zespołu. Pomimo to, zespół ten osiągnął wysokie wartości niezawodności ataku w kombinacjach z wykorzystaniem „skrzydeł” oraz I strefy.
Niezawodność współdziałania w wybranych kombinacjach w ataku (WA) po rozegraniu z pozycji 0’
Efektywność zaskoczenia bloku przeciwnika ze względu na pozycję rozgrywającego
Wskaźnik WR/B – czyli zaskoczenia bloku, przedstawia wszystkie te rodzaje współdziałania, gdzie przeciwnik został „zmylony”, a jego próby przeciwdziałania były mocno utrudnione. Zaskoczenie bloku to taka sytuacja, w której przeciwnik wykonuje blok pojedynczy lub podwójny – wykonywany z niedokładnie tj. np. z dużą przerwą pomiędzy zawodnikami (tzw. „dziurą w bloku”) lub w nieodpowiednim miejscu. W pozycji 0 oraz pozycji 3 największą efektywność zaskoczenia bloku przeciwnika uzyskał zespół Nicolasa Uriarte i było to odpowiednio 72% i 76% wszystkich działań. Natomiast drużyna Pawła Zagumnego uzyskała WR/B = 45% i jest to największa wartość tego wskaźnika ze wszystkich badanych drużyn po rozegraniu z pozycji 0’.
Efekt zaskoczenia bloku przeciwnika (WR/B) badanych zespołów po rozegraniu z określonych pozycji
Wyniki wskazały, że zespoły różnią się od siebie w wyborze sposobów współdziałania w ataku ze względu na pozycję działania zawodnika rozgrywającego. Różnice zauważono także w poziomie sprawności (efektywności) tych rodzajów współdziałania, a także w efekcie zaskoczenia bloku przeciwnika. Największe podobieństwo (nie licząc Jastrzębskiego Węgla), zauważono, po rozegraniu z pozycji 0. Mimo to, analizując niezawodność różnych sposobów współdziałania ataku, wartości wskaźnika WA były zróżnicowane. Analiza współdziałania graczy w ataku po rozegraniu piłki z pozycji 0’ i 3 potwierdzają, że każdy z zespołów posiada swoją unikatową, odrębną strukturę kreowania sytuacji punktowych w ataku. Oczywiście istnieją pewne podobieństwa w obrębie wyborów niektórych kombinacji, lecz widoczne jest, że każdy z zespołów współdziała w swoisty sposób, osiągając także przy tym różną efektywność (zauważalną w wartościach wskaźnika WA).
Wartości wskaźnika WA mocno związane są z zaskoczeniem bloku przeciwnika (wskaźnik WR/B). Efekty tego zdarzenia są zróżnicowane. Największe wartości wskaźnika WR/B badane zespoły uzyskały w pozycjach, w których gracze rozgrywający znajdowali się przy siatce (poz. 0 i poz. 3). Znacznie niższe wartości uzyskano z rozgrywającym w pozycji 0’. Jest to związane z tym, że wówczas zespoły wykonują w większym stopniu kombinacje z wykorzystaniem zawodników „skrzydłowych”, a szybkość wykonania danego sposobu współdziałania jest także nieco niższa.
Wnioski
- Każdy z zespołów posiada swoistą strukturę modelu współdziałania w kreowaniu sytuacji punktowych ze względu na pozycję rozgrywającego na boisku. Drużyny w zależności od pozycji rozgrywającego realizują różne sposoby współdziałania w ataku. Przy rozegraniu w pozycji 0, wybory rodzajów kombinacji przez badane zespoły są najbardziej do siebie zbliżone. Gdy rozgrywający znajduje się w pozycjach 0’ i 3, zróżnicowanie pomiędzy zespołami jest większe.
- Zespoły różnią się między sobą pod względem niezawodności ataku w realizacji poszczególnych kombinacji, uwzględniając pozycję działania zawodnika rozgrywającego na boisku.
- Wskaźniki zaskoczenia bloku w pozycjach 0 oraz 3 są znacznie wyższe w porównaniu do pozycji 0’. Najbardziej efektywny w zaskoczeniu bloku przeciwnika w pozycjach 0 i 3 okazał się zespół Nicolasa Uriarte, a w pozycji 0’ – Pawła Zagumnego.
Przedstawione badania mogą umożliwić bardziej precyzyjne formułowanie zadań treningowych i wyznaczanie celów procesu szkoleniowego w zakresie sposobów organizacji współdziałania graczy w kreowaniu sytuacji punktowych w grze.
Bibliografia
Tekst jest streszczeniem artykułu Leszka Mazura i Edwarda Superlaka, Identification of Mapping Models of Players Cooperation in Creating Point Situations in Volleyball Depending on Setter Position
Sympatyków piłki siatkowej zapraszam na fan page https://www.facebook.com/technicznastronasiatkowki/
Cenne informacje przedstawione w jasny sposób
OdpowiedzUsuń