W latach 1939-1950 Hiszpania przechodziła przez okres nieustającego kryzysu. Rządzący wówczas krajem generał Francisco Franco nie potrafił wykorzystać II wojny światowej w celu odbudowy państwa zmęczonego trzyletnią wojną domową. Dla porównania Portugalia podczas trwającego w Europie konfliktu osiągnęła największy wzrost gospodarczy za czasów dyktatury António de Oliveiry Salazara. Niestety Hiszpania cierpiała zarówno przez niezwykły szacunek (ocierający się wręcz o fascynację) do Hitlera oraz przyjęty w tym okresie przez Franco model gospodarczy - autarkię. Według badań historyków aż połowa produkcji rolnej w latach 1939-1953 mogła trafić na czarny rynek.
Ciekawostka
Wbrew pozorom kartki na żywność nie funkcjonowały tylko i wyłącznie w Polsce. Hiszpanie dostawali ich jednak znacznie mniej niż obywatele naszego kraju.
Począwszy od 1951 roku Hiszpania zaczęła odnosić sukcesy w polityce zagranicznej, co (niestety) odbiło się kosztem sytuacji wewnętrznej kraju. Okres ten trwał przez następne dziesięciolecie. Ożywienie przemysłowe spowodowane głównie przez import surowców i urządzeń wywołało niespotykaną dotychczas inflację, do tego kurs pesety był aż siedmiokrotnie wyższy od rzeczywistego. To wszystko spowodowało, iż Caudillo mógł tylko marzyć o wzroście gospodarczym (rozumianym przez szeroko rozumiane mechanizmy rynkowe). Mimo problemów finansowych Franco pomagał państwom walczącym z komunizmem. W styczniu 1949 roku powstało polskie Radio Madryt. Audycje rozpoczęły się 12 stycznia 1949 roku na falach krótkich 32.02, trwały 30 minut i były nadawane o godzinie 18:30 . Radio Madryt cieszyło się w Polsce dość sporą jak na te czasy popularnością (przestało istnieć dopiero po śmierci dyktatora 20 grudnia 1975 roku).
Długo oczekiwana zmiana modelu gospodarczego była skutkiem piątej w historii sprawowania władzy przez Franco reorganizacji jego gabinetu. 25 lutego 1957 roku do rządu weszli wówczas: Laureano López Rodó (pierwszy Katalończyk w rządzie Caudillo), Mariano Navarro Rubio oraz Alberto Ullastres. Dwa lata później (22 sierpnia 1959 roku) powstał Plan de Estabilización (Plan Stabilizacji) oparty na ekonomicznym liberalizmie. Jego twórcą był nie kto inny jak wspomniany wcześniej Laureano López Rodó. Plan szybko okazał się sukcesem i został nazwany Desarrollo (hiszpańskim cudem gospodarczym), dzięki czemu od 1962 nastąpiło znaczne przyspieszenie produkcji przemysłowej, poprawił się bilans płatniczy, inwestycje zagraniczne zwiększyły się kilkakrotnie. Wpływ na dobre wyniki gospodarcze miał również sektor turystyczny, który od lat 60. zaczął się rozwijać (w latach 1960-1970 21 milionów turystów przekroczyło hiszpańską granicę, a w 1965 roku wartość wpływów z turystyki osiągnęła 1 miliard 104 milionów dolarów). Wzrost produktu krajowego brutto w latach 1961-64 wyniósł 8,7%, podczas gdy inflacja utrzymywała się na poziomie nie przekraczającym 5%, przez co Hiszpania stała się jedną z największych potęg gospodarczych świata.
Desarrollo miał także swoje wady. Plan Stabilizacji ograniczył wydatki publiczne, spowodował wzrost bezrobocia sięgający 1 miliona osób w 1961 roku, co wywołało falę strajków w Hiszpanii. Wobec powszechnego niezadowolenia 17 stycznia 1963 roku rząd wprowadził w życie ustawę o płacy minimalnej. Niestety Hiszpania w dalszym ciągu pozostaje znacznie biedniejsza od reszty państw europejskich. Śmiem twierdzi, iż gdyby nie opieszałość Franco w zmianie systemu gospodarczego dzisiejsza sytuacja na Półwyspie Iberyjskim wyglądałaby znacznie inaczej.
P. G.
Komentarze
Prześlij komentarz