Swój chrzest bojowy okręt przeszedł podczas pierwszej wojny Henryka z Francją w 1512 roku. W latach 1528 i 1536 Mary Rose została przebudowana. Wyporność statku wzrosła do 700 ton, natomiast uzbrojenie wzmocniono do 91 dział. Zdecydowano się postawić na siłę bojową kosztem sterowności, co miało swoje (przykre) konsekwencje. W 1545 król Francji Franciszek I podjął próbę inwazji na Anglię. 19 lipca 1545 roku podczas bitwy w cieśninie Solent (znajdującej się pomiędzy wyspą Wight i Anglią) ukochany okręt Henryka VIII niespodziewanie poszedł na dno. Z załogi liczącej około 400 osób, przeżyło zaledwie 25 marynarzy. Według relacji świadków oddawszy salwę z dział lewej burty statek wykonał gwałtowny zwrot, by wystrzelić z dział znajdujących się po drugiej stronie. Niestety do wnętrza kadłuba, przez otwarte furty działowe zaczęła wlewać się woda, co doprowadziło do zatonięcia Mary Rose. Czy aby na pewno taka była prawdziwa przyczyna katastrofy okrętu?
Niewielu badaczy wierzyło w teorię fatalnego w skutkach manewru. Większość naukowców skłaniało się ku zatopieniu Mary Rose przez francuską flotę. Niektórzy sugerowali również, że na statku brakowało doświadczonych marynarzy. Jednak żadna z tych hipotez nie mogła zostać potwierdzona/ obalona bez zbadania wraku spoczywającego na dnie cieśniny Solent. W 1836 roku Mary Rose została znaleziona zupełnie przypadkowo przez okolicznych rybaków. Poinformowani o tym wydarzeniu John Deane oraz William Edwards dokonali pierwszych eksploracji. Przy pomocy dzwonu nurkowego udało im się wydobyć kilka dział oraz drewnianych fragmentów pokładu, które później zostały przerobione na pamiątkowe kałamarze i laski. Po tym wydarzeniu na wiele lat zapomniano o Mary Rose.
Nieco ponad sto lat później (w 1971 roku) okręt został ponownie zlokalizowany. W 1979 roku powstało przedsiębiorstwo Mary Rose Trust dzięki któremu 11 października 1982 roku wrak statku został wydobyty. Okręt nie miał praktycznie żadnych uszkodzeń. Ponadto z głębin udało się wyłowić około 19 tysięcy przedmiotów (w tym broń, odzież, żywność, przyrządy medyczne oraz urządzenia nawigacyjne). Wyniki badań szczątków członków załogi sugerują, iż spora część marynarzy Mary Rose mogła składać się z najemników, co z pewnością musiało mieć wpływ na komunikację. Wobec tego zagadka zatonięcia została poniekąd rozwiązana. Dzięki pomocy wielu osób prawdopodobnie jedyną miłość Henryka VIII można dziś podziwiać w specjalnie wybudowanym na ten cel muzeum.
P. G.
Nicola Barber, Anita Ganeri, The Search for Sunken Treasure, Heinemann Library, 1997
Komentarze
Prześlij komentarz